In de eerste deel zien we Haarlem waarin de Tweede Oorlog begint. In een wijk van Haarlem staan drie huizen: een van de familie Steenwijk, rechts van Meneer Korteweg en links van de familie Beumer. De belangrijkste gebeurtenis die een grote invloed op de rest heeft, is een aanslag. Een NSB’er wordt doodgeschoten en het lijk wordt door Meneer Korteweg en zijn dochter voor het huis van de familie Steenwijk neergelegd. Straks komen de Duitsers die de hele familie uit het huis halen en het huis in brand steken. Terwijl Anton naar de gevangenis wordt gebracht, vermoorden de Duitsers zijn ouders en broer. In de cel ontmoet hij een vrouw die een belangrijke rol later speelt. Vervolgens gaat Anton naar Amsterdam waar hij door zijn oom wordt opgehaald.
De tweede periode vindt plaats in 1952. Anton is al opgegroeid en heeft in Amsterdam medicijnen gestudeerd. Het lijkt erop dat hij het verleden achter zich heeft gelaten maar we leren kennen net dat het niet waar is. Toen hij weer door Haarlem loopt, komt hij zijn oude buurvrouw tegen. Ze vertelt over de moord van zijn familie. Alle herinneringen blazen leven in.
Verder bevinden we zich in 1956. Anton woont rustig op kamers in Amsterdam totdat de invasie van de Russen Hongarije. Tijdens een grote rel in de stad komt hij een vriend van vroeger Fake Ploeg junior tegen. Nadat ze elkaar verschillende dingen verweten, eindigt het hevig gesprek met een ruzie. In 1959 wordt Anton anesthesis en gaat naar Londen waar hij Sasia de Graaf ontmoet en trouwt. Ze krijgen een dochtertje Sandra. Met 1966 begint zich de vierde periode. Tijdens een begrafenis van schoonvaders vriend, herkent Anton de vrouw van de gevangenis. Wel kwam hij Cor Takes tegen. Hij was zijn vroegere buurman die in de oorlog Fake had doodgeschoten samen met Truus Koster, een vriendin van Takes. Het blijkt straks dat de vrouw die met Anton in de gevangenis heeft gezeten, was een van de moordenaars. Ze was die Truus Koster.
In de laatste deel scheiden Saskia en Anton in 1967 en Anton hertrouwd met Liesbeth. Ze krijgen een zoon Peter. We kunnen zien hoe groot de invloed van het verleden op Anton is. Hij wordt gek omdat de gebeurtenissen in het verleden nog steeds niet helemaal duidelijk zijn. Zijn dochter wil meer over haar grootouders weten. Daarom neem Anton haar mee naar Haarlem en laat haar onder andere het monument voor alle oorlogsslachtoffers zien. Hij vertelt ook het hele verhaal. In 1983 neemt Anton deel in een demonstratie verbonden met een waarschijnlijk Kernoorlog. Daar komt hij Karin Korteweg tegen. Alle geheimen worden klaar. Karin verteld waarom ze en haar vader dood Fake Ploeg voor hun huis hebben gesleept. Kortewegs wilden de Hagedissen beschermen en Beumers hebben Joden ondergedoken. Nu verstaat Anton alles en voelt dat hij verder met leven kan gaan.
Wanneer je alle elementen in orde zet, zoals boven, lijkt het er op dat het duidelijk is. Helaas is het niet zo eenvoudig tijdens de film. Ik vond het verhaal moeilijk te volgen doordat er veel flashbacks zijn. Anderzijds bouwt Fons Rademakers de spanning door de langzaam ontdekking van de moordgeheimen. Daar komt nog bij dat de film te veel ongeloofwaardigheden bevat. Toevallig komt Anton in een cel te zitten waar de moordenares zit. In Haarlem in 1952 werd hij meteen herkend door een buurvrouw die toevallig net naar buiten keek. Accidenteel komt Anton ook Fake Ploeg jr. tegen bij de rel. Toevallig ontmoet Anton Saskia die lijkt op de vrouw in de cel. Bij toeval komt Anton op een begrafenis de andere moordenaar van de NSB’er tegen. Ten slotte, wat me het bloed onder me nagels haalde, komt Anton toevallig bij een demonstratie Karin Korteweg tegen. Bovendien herkende ze hem na ongeveer 40 jaar. Dat kan niet in de meeste gevallen.
Maar ondanks de toevalligheden krijgt “De Aanslag” gewoon een voldoende van mij. Het onderwerp is heel interessant want het heeft te maken met niet zo ouderwetse geschiedenis. Verder is het acteerwerk heel goed, met name Marc van Uchelen als de jonge Anton Steenwijk en John Kraaykamp als Cor Takes. Zonder twijfel zijn camerawerk en art-direction van hoge kwaliteit. De meest achtervolgende schot is de laatste wanneer Anton zijn zoon knuffelt terwijl ze in de massa staan. De camerabeweging is uitzonderlijk. Voor het camerawerk was verantwoordelijk Theo van de Sande. De muziek van Jurriaan Andriessen vond ik ook prachtig. De muziek past wel bij dergelijke situaties en ze zorgde voor een sfeer in de film.
Ondanks die kleine minpunten is “De Aanslag” bezienswaardig. Weliswaar zou niemand ontmoedigd wordt door de lengte van de film. Men vergeet te snel wat bedoelt vechten te overleven. Fons Rademakers (en vooral Harry Mulisch) bewees hoe ingewikkeld redenen van een mens’ gedrag kunnen zijn.
Malwina Krząkała
Dziękuję Ci za tą recenzję!
OdpowiedzUsuń